Ik begrijp het wel. Dat Irene “diep gekwetst” is door het boek over haar moeder Juliana. Jij  hebt kritiek op je  ouders en je ziet er van alles aan, maar dat mag een buitenstaander niet zeggen. Het is gewoon het oerinstinct: blijf af. Het is mijn vlees en bloed. Je ziet aan je kinderen dingen die je niet mooi vindt, maar o wee als een ander dat zegt. “Wegwezen!” Het dier dat haar jongen beschermt. Historica Jolanda Withuis verweert zich  zich door te zeggen dat ze als historica nu eenmaal ook minder fijne dingen bloot heeft gelegd en dat ze niets anders heeft gedaan dan het weergeven van de feiten. Dat doet ze, maar ze interpreteert ook zeker. Inlegkunde  noem ik dat. Ze schetst een Juliana die een “ongelooflijk moeilijk leven” heeft gehad. Eenzaam, schandalig vernederd door haar echtgenoot, in het bezit van een rijke vriendinnenkring, nooit belangstelling voor mannen, wereldverbeteraar, godsdienstig, maatschappelijk betrokken, hang naar het mystieke, moederlijk type. Maar bovenal slachtoffer. 

Zou het ook anders kunnen zijn? Bijvoorbeeld:
Juliana ontdekt al gauw dat die leuke Bernhard zijn plezier buiten de deur zoekt. Dat is in het milieu waarin zij verkeert normaal. Ze legt zich er bij neer en gaat haar eigen gang, ze verdraagt zijn vernederingen, maar lacht er om samen met haar vriendinnen en af en toe pakt ze hem terug. Naar buiten toe altijd loyaal. Koninklijk. Scheiden is geen optie, het koningschap is heilig en haar kinderen zijn dol op “pappie”. Tijdens het interview met Maartje van Weegen in 1987 zet ze hem voor heel het volk te kijk. Met een lief stemmetje: “Vertel nou eens waarom je op het idiote idee bent gekomen om met mij te trouwen?” Pappie schuift wat heen en weer, trekt aan zijn pijp, maar geeft geen antwoord. Het bekende spottende lachje. Maar ook Juul kan er wat van. Haar blikken ten hemel. Handen in de lucht. Van Kooten en de Bie zouden het niet verbeteren. 

Hoe het precies toegaat in huize Oranje is niet onze business. Terecht zegt Irene dat net als ieder ander gezin, ook het koninklijk gezin recht heeft op een eigen leven achter gesloten deuren. Het koningschap van Juliana was niet indrukwekkend. Beatrix heeft het modern gemaakt en professioneel. Een top koningin. Beatrix deed alles anders en beter dan haar moeder. Ze koos Prins Claus. De man die alles had wat haar vader niet had. Tegelijkertijd loyaal aan de vader die zoveel verkeerd deed. Koninklijk. Stiekem geloof ik dat ze gekker was op haar vader dan op haar warrige moeder. Maar ook dat is inlegkunde. Wij kijken er maar van de buitenkant naar. Hoe het precies was, is. Wij weten het niet

Foto: Begrafenis Juliana