Het blijft ongemakkelijk: een ‘mooi’ plaatje van iets vreselijks en daar een wedstrijd van maken. World Press Photo. De World Press Photo van 2024 laat net als de winnende foto van vorig jaar de slachtoffers zien van de oorlog: de gewone burgers. (Trouw)

Ongemakkelijk, want waarom een zo intiem moment op het wereldwijde web? Mag ik daar wel bij zijn? Moet ik dit wel zien?

Aan de andere kant: dragen juist beelden niet vooral bij aan de bewustwording van wat oorlog is en wat het betekent voor ‘de gewone burgers’ ? En kunnen juist beelden invloed hebben op het verloop van de oorlog? Zoals de foto van Kim Phuc, het Vietnamese meisje dat naakt met de armen wijd wegrent op de vlucht voor de Amerikaanse bommen? Na die foto gebeurde er iets in het publieke debat over de Vietnam oorlog en het gebruik van napalm.

Dat was in 1968, in 2024 bepalen juist beelden het nieuws. Het verhaal achter de foto’s wordt er niet bij verteld. Heel vaak worden foto’s geënsceneerd of gefotoshopt. Het idee dat juist een foto laat zien hoe het ‘echt’ is, is een illusie. In tegendeel foto’s worden steeds meer bewust ingezet om jou en mijn mening te beïnvloeden. Bij teksten en bij foto’s mag je gerust de vraag stellen: is dat wel zo? Wat zie ik eigenlijk?

Het is een prachtige foto, ook ik zag er een piëta in: Moeder Maria die haar dode zoon nog één maal in haar armen neemt. De kleuren, de compositie. Een Palestijnse vrouw die haar dode nichtje in haar armen houdt, haar tegen zich aan drukt. Een beeld van wanhoop en verdriet.

De foto is genomen in een ziekenhuis waar mensen na een bombardement hun nabestaanden zoeken.

‘Het gaat er niet om waar je naar kijkt, maar wat jij ziet’* is de leidraad van fotografe Vivian Keulards bij haar werk. Ik realiseer me dat dat geldt voor de fotograaf maar ook voor degene die naar de foto kijkt. Wat zie ik, wat raakt me. En wat staat me te doen. Of kan ik alleen maar het hoofd buigen. Net als Inas Abu Maaamar in Gaza.

* Trouw 19 april : Een glimp van onvoorstelbaar verlies.

*Filosoof Hernri David Thoreau