Stel dat ik morgen dood gevonden word na een hartstilstand. Zou je dan kunnen zeggen: haar leven was voltooid?  Ik beklaag me niet over mijn leven. Veel moois, veel verdrietigs, liefde, evenzovele worstelingen, hoogten, diepten, ten volle geleefd. Had sommige dingen anders gewild, mijn haar, mijn rimpels maar ach. Maar is mijn leven voltooid? En wie bepaalt dat? Ga je dood als je leven voltooid is? Lijkt me niet. Wat moet je dan met de dood van een kind.

Jaren geleden zag ik een filmpje over eskimo’s. Een oude eskimovrouw laat de groep verder trekken terwijl zij in de koude wind gaat zitten en doodvriest. Zij nam dat besluit omdat: ” ik niet meer van nut ben voor de stam en belastend ben, zij moeten verder”. Het belang van de groep was groter dan dat van haar, het individu. 

Een groep PCOB’ers( Christelijke Ouderenbond) betoogde zaterdag in Trouw dat eenzaamheid het probleem is. Als we nou maar meer naar elkaar zouden omzien zouden mensen niet zo verlangen naar de dood. Onzin. Mensen die lijden aan hun lichaam, aan hun geest, mensen voor wie het leven zwaar is,  mensen die hartstochtelijk verlangen dat het klaar is, over. Voor hen is de dood mild, zacht, een troost, de bevrijding. Daar kan geen aardige buurvrouw of zorgzame PCOB’er tegenop. We zijn geen natuurvolk. Als oudere ben je al heel gauw niet meer van nut voor de stam als je niet uitkijkt. En het probleem is dat je nauwelijks dood mág gaan. De medische wetenschap is er om je in leven te houden. Zo lang mogelijk.

Ik hoop dat als mijn tijd gekomen is ik niet ten koste van alles in leven gehouden word. Uit het ziekenhuis blijven. Dat ik niet in liefdeloze handen terecht kom die met mij doen wat ik niet wil. Ik hoop dat de dood mij overkomt net als het leven, waar ik niet om had gevraagd. 
En zo lang het niet zo ver is: niet te ver vooruit kijken en filosoferen over “als”. Leven. Een cadeau. Leven. Vandaag, hier en nu. Leven. Alles meemaken, aanpakken, ontvangen. Alles.