Ze zouden alles achter zich laten. Vergeten alles wat ze hadden meegemaakt. Nooit meer over praten. Het leven in. De toekomst tegemoet. De vrijheid. Werken aan een betere wereld. Marga van der Kuit en haar vriendinnen. Zojuist bevrijd. Kamp Ravensbruck overleefd. Het vrouwenkamp. 

Op het tv-scherm vertelt ze. Dat ze dat heeft gedaan. Zoveel mogelijk. Als Orpheus. Niet omzien, maar vooruit. De toekomst tegemoet. Ze kan tevreden zijn. Een gelukkig huwelijk. Een kind. Een mooie carrière als journaliste, schrijfster. Van alles gedaan. Een luxe huis met alles erop en er aan. Welgesteld. Met haar 97 jaar ziet ze er nog prachtig uit. Sprekende ogen, een heldere stem, een goed lijf dat nog maar kort geleden gestopt is met golfen. Maar het verleden haalde haar in. Vlak na de oorlog en alle jaren er na iedere dag. Drong zich aan haar op. In haar gedachten, in haar dromen, in haar lijf. Een zwart gat in mij. Vaak heb ik kunnen verdringen, maar ergens in mij bleef het altijd aanwezig.

Deze maand verscheen het boek over haar leven. “Mijn naam is Selma”. Haar echte naam. Selma van der Perre. Opdat wij niet vergeten. Hoe erg het was. Hoe onbeschrijfelijk wreed de mens kan zijn. Haar neefjes zeiden dat ze het op moest schrijven. Het is een indrukwekkend boek geworden. En haar optreden in “De Wereld Draait Door” was onvergetelijk. 

Dit weekend bood Premier Mark Rutte zijn excuses aan namens de regering voor het overheidshandelen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Een historisch moment. Dankzij de medewerking van de ambtenarij en de Spoorwegen bijvoorbeeld konden de bezetters makkelijk hun vreselijke werk doen. En hoewel het soms lijkt of in Nederland veel verzet werd geboden moeten we erkennen dat er regelmatig verraad werd gepleegd. En vooral weggekeken. Na de oorlog was de ontvangst van de terugkerende Joden ronduit beschamend. Goed dat Rutte dat openlijk heeft toegegeven en er zich voor heeft verontschuldigd. De Joodse gemeenschap reageert ontroerd en verheugd.

Vandaag herdenken we dat 75 jaar geleden Auschwitz werd bevrijd. Daar kwam ook de vader van Selma om. Ze heeft het nooit aangedurfd het kamp te bezoeken. De gedachte hoe haar vader daar is omgebracht is te pijnlijk. Ze vraagt zich vaak af  of hij in zijn laatste ogenblikken nog aan haar gedacht heeft. Zoals ze hoopt dat haar moeder het handje van haar zusje Clara vast hield toen ze werden vergast in Sobibor.

Omkijken, herdenken is goed. Om recht te doen aan het leed en verdriet van mensen, van generaties die het leed en de pijn hun leven lang met zich meedragen. Erkenning van de onverschilligheid, de onmacht, de lafheid van de mens.