Ze was anders dan de rest van het team. Deftig, streng, beetje uit de hoogte, afstandelijk. De directeur had haar aangewezen als degene die ik maar moest vragen als ik ergens mee zat. Een soort van mentor. Ik vond het jammer, alle andere collega’s waren aardiger en toegankelijker. Ik had er dan ook geen gebruik gemaakt toen ik moeite had met mijn drukke klas. In haar klas heerste orde en rust. Bij mij niet, en gelukkig zag ik om mij heen bij de andere juffen en meesters ook wel eens wanorde. Het was prettiger je hart te luchten bij iemand die je toevertrouwde dat zij ook zo’n moeite had gehad met dat kind, dat bij mij geen steek uit voerde dan iemand die precies wist hoe je zo iets aan moest pakken. Toch. Ik heb van haar iets geleerd waar ik later vaak aan heb moeten denken: op het schoolplein en daar buiten.

Pleinwacht. In tweetal over het plein van links naar rechts. Om onregelmatigheden op te merken en aan te pakken en er te zijn voor de kinderen. Als ik met ‘haar’ wacht had, was het niet bepaald gezellig, zoals met de andere collega’s. Praatjes voor de vaak daar hield ze niet van, haar ogen spiedden over het plein. Ze greep in als het moest en trad streng op als ze iets waarnam wat niet mocht. Ze had gezag. Het was rustiger op het plein als ik met haar liep en dat was geen toeval. Maar. Ruzietjes en ruzies waren er altijd wel. Als het te gek werd, stapte ze er op af. En dat verliep anders dan wat ik vaak zag: bij de meester komen, allebei hun kant van het verhaal vertellen en dan het oordeel van de meester of juf. Een gesprek dat vaak begon met wie er nou eigenlijk begonnen was, wat ze natuurlijk allebei ontkenden. Zij had als standaard repliek: het maakt mij niet zoveel uit wie er nou eigenlijk begonnen is, het is belangrijker te zorgen dat jij degene bent die stopt en ophoudt met ruziemaken. Ja maar!, was dan meestal de reactie. Daar ging ze niet op in. Ze haalde ze uit elkaar, zette de omstanders op afstand en ging met de ruziemakers in gesprek. Rustig, vriendelijk en beslist. Streng en rechtvaardig. Ze leidde ze af en stuurde ze ieder naar een andere kant van het schoolplein. Ze verstond de kunst ze uit elkaar te laten gaan zonder gezichtsverlies.

Ik moet er aan denken als ik lees dat er tanks naar de Oekraïne gaan en F16 ‘s. Hoe is het ook weer begonnen? Waar en wanneer is de kiem van het conflict ontstaan? Weet jij het? Ergens, ooit is het ontstaan. En wat heeft het doen opvlammen? Waardoor heeft het kunnen broeien en groeien? Welke daad, welk voorval? En. Wat is nodig om tot een oplossing te komen? Het sturen van tanks en F16’s beschouw ik als het vuur opstoken. Meer wapens en sancties zorgen alleen maar voor nog meer ellendige oorlog. Wie wijst ons de weg naar vrede?

* ‘In de Talmoed staat de legende van de Rechtvaardigen onder de volkeren, waarvan er, wordt beweerd, op ieder moment in de wereldgeschiedenis minstens zesendertig zijn.’ Ze waren er in de jaren 40-45, ik kende er één in de zestiger jaren, en ik weet zeker dat ze er ook nu moeten zijn.

* Uit voorwoord van De Rechtvaardigen geschreven door Jan Brokken

Foto: Zelenski vraagt EU in de persoon van Van Leyen om meer wapens tijdens de top bijeenkomst in Kiev vorige week.