Met de warmte komt het verlangen naar Frankrijk. De stranden van Normandië en Bretagne, de geur van de Provence. Het tentje, korenvelden, de zee. Een café au lait met tarte aux pommes van de boulanger aan de overkant op het plein. En Parijs.
Parijs in de zomer. In 1997 maakte ik samen met mijn oudste broer een soort van speurtocht door Parijs. We waren allebei alleen en eigenlijk kenden we elkaar niet zo goed. Hij 14 jaar ouder dan ik. Ik het kleine zusje van na de oorlog, die al jong tante werd van zijn dochters. Hij de steun en toeverlaat van mijn moeder in de oorlog en daarna. Mijn grote broer. Nu gingen we samen naar Parijs. We zouden een wandeling maken over het kunstwerk van Jan Dibbets voor Frans Arago.* Een wandelroute van ongeveer 12 kilometer, gemarkeerd door 135 bronzen plaatjes. Ronde bronzen plaatjes dwars door Parijs, in straten, parken, pleinen van noord naar zuid over de nulmeridiaan, de denkbeeldige lijn die over Parijs loopt. Philip Freriks schreef er een boekje over “Het spoor van de monumentale meridiaan, een heerlijke lange wandeling door de joyeuse Lichtstad en de Franse (cultuur)historie.”
We hadden er drie dagen voor uit getrokken. De caravan op de camping in Champigny sur Marne. Met de RER, naar Parijs om daar over te stappen in de metro. Gilles met de camera, ik met het gidsje van Philip Freriks en de platte grond. We begonnen in het zuiden, vlak bij de rondweg. In de Cite, een park van veertig hectare staat het Pavillon du Cambodge. Aan de achterkant van het gebouw in het stoepje op de rechterhoek ligt het eerste plaatje: Arago, N, S. Nord, Sud. We juichen als schoolkinderen die de eerste vos hebben gevonden.
Twee dagen lang zoeken we bronzen plaatjes. Onder een tafel, een stoel. In het Louvre. In parken, midden op het trottoir, bij een hek, naast een standbeeld. Soms zag je het “medaillon” direct, maar vaak was het zoeken. Alle 135 hebben we ze niet gezien. Een enkele keer wees iemand al: voila!, maar de meeste Parijzenaars kijken je aan of je wel in orde bent. “Wat?” bronzen plaatjes? Arago? Dibbets? Quoi? Het kunstwerk is nauwelijks of niet bekend. Als we op 3 augustus 1997 om tien over half drie het laatste plaatje vinden in de Avenue de la Montmartre bij de toegangsdeur van de openbare bibliotheek, slaken we een zucht van verlichting. Onze missie is volbracht. Honderden foto’s en een beeld van Parijs om nooit te vergeten. Nooit heb ik zo genoten van een stadsbezoek als in de zomer van 1997. Met mijn broer. Met Gilles.
*
Francois Arago ( 1786-1853) was een avontuurlijke wetenschapper, die het in 1848 nog een korte tijd tot staatshoofd bracht en in die kwaliteit de slavernij in de Franse koloniën heeft afgeschaft. Hij was humanist, uitvinder, kamerlid, ingenieur, docent sterrenkunde, directeur van Bureau des Longitudes alwaar hij zich bezig hield met de lengtecirkels of wel meredianen. Meredianen zijn lange lijnen die in halve cirkels over de aardbol zijn getrokken van Noordpool naar Zuidpool, alles nauwkeurig gemeten en allemaal loodrecht op de evenaar. Arago woonde een groot deel van zijn leven in de sterrenwacht in Parijs, die precies op de meridiaan was gebouwd. Hij had een heilig geloof in het belang van wetenschappelijk onderzoek voor de vooruitgang en de stimulerende rol daarin van de staat. Een Franse held in zijn tijd. ( Philip Freriks)
Dibbets is een Nederlandse kunstenaar die van de stad Parijs de opdracht kreeg een standbeeld te ontwerpen voor Arago, de astronoom, grensverleggend wetenschapper, humanist, politicus en staatshoofd. Het “standbeeld” werd een monument. De 135 bronzen medaillons over de nulmeridiaan.